Współwystępowanie różnych modeli duchowości w Kościele katolickim na przykładzie trzech ruchów odnowy katolickiej.

STRESZCZENIE

Głównym celem projektu jest analiza modeli duchowości, występujących w trzech nurtach w obrębie Kościoła katolickiego: ruchu tradycji katolickiej, jednego z ruchów realizujących model duchowości kontemplacyjnej oraz jednego z katolickich ruchów charyzmatycznych. Badanie mechanizmów zróżnicowania ma kluczowe znaczenie dla zrozumienia współczesnego katolicyzmu, który opisywany jest jako wyznanie w coraz większym stopniu rozdrobnione. Od czasów Soboru Watykańskiego II w Kościele katolickim obserwować można powstawanie coraz większej liczby dobrowolnych wspólnot, opartych na podobieństwach ich członków. Od końca XX. wieku powstawanie nowych ruchów stanowi istotne zjawisko także w Polsce. 

 

Zgodnie z założeniami socjologii relacyjnej, podkreślającej fundamentalny charakter relacji między wierzącymi a światem duchowym, w projekcie zostanie zrekonstruowany sposób, w jaki badani budują centralną dla chrześcijaństwa relację między wiernymi a Bogiem. Pozwoli to zrozumieć doświadczenia religijne badanych oraz różnorodne modele duchowości. Wyniki badania pozwolą także na lepsze zrozumienie współczesnego katolicyzmu. Efektem analizy będzie z jednej strony adekwatne opisanie różnic występujących między badanymi grupami, uwzględniające nie tylko poziom praktyk, ale także ich uzasadnienie i stojącą za nimi wizję transcendencji. Po drugie, dzięki zastosowaniu ustrukturyzowanej i zogniskowanej analizy prowadzonej metodą case study, możliwe będzie wyciągnięcie wniosków ogólnych oraz zaproponowanie teorii wyjaśniającej mechanizmy zróżnicowania między nurtami katolicyzmu.

 

W projekcie zostaną zastosowane metody jakościowe: częściowo ustrukturyzowane indywidualne wywiady pogłębione, obserwacja oraz analiza treści danych zastanych (publikacji i wypowiedzi członków badanych grup, zarejestrowanych poza kontekstem badania). Badany materiał będzie służył opisaniu doświadczenia religijnego badanych w trzech wymiarach: praktyk (w jaki sposób konstruowana jest relacja między wiernymi a Bogiem oraz jakich narzędzi używa się do nawiązania kontaktu ze światem duchowym?), legitymizacji praktyk (dlaczego pewne media uznawane są za skuteczne i prawomocne sposoby nawiązywania tego kontaktu?) oraz w wymiarze wizji transcendencji (jaka wizja świata duchowego stoi za preferencjami w kwestii praktyk oraz kim jest Bóg, z którym chcą nawiązać kontakt wierni?). 

Wystąpienia i konferencje

2022 „Kościół to my? Głęboko wierzący katolicy wobec kryzysu Kościoła instytucjonalnego” – XVIII Zjazd Socjologiczny (Warszawa, 14–17 września 2022 r.)
2021 “Neoklasycyzm katolicki. Ruch tradycji katolickiej jako wspólnota estetyczna” – VI Międzynarodowy Kongres Religioznawczym (Kraków, 27 września – 1 października 2021 r.)
2021 “Autorytet tradycji kontra tradycyjny autorytet. O znaczeniu poprawności w ruchu tradycji katolickiej na konferencji” – Konferencja “Religia w kulturze i społeczeństwie – pytania o trwanie i zmianę” (Szczecin, 23–24 września 2021 r.)