Centrum Analiz Relacyjnych Kultury i Społeczeństwa

Powstanie Centrum Analiz Relacyjnych Kultury i Społeczeństwa (2020) opiera się na dotychczasowym dorobku naukowym, będącym wynikiem międzynarodowych seminariów w serii „The Relational Turn in Sociology” zainicjowanych w Uniwersytecie Warszawskim w 2016 przez Elżbietę Hałas.

Centrum wpisuje swą działalność w międzynarodowe relacyjne sieci badawcze, w tym „Relational Studies in Sociology”. Wspiera w szczególności budowę międzynarodowej sieci badawczej rozpoczętą w ramach projektu finansowanego przez Narodową Agencję Wymiany Akademickiej (NAWA) Przestrzeń społeczna, pole i relacyjność w badaniach społecznych – współczesnych i historycznych. Sieć badawcza (kierownik projektu Tomasz Zarycki).

Przez swą działalność Centrum twórczo włącza się w międzynarodowy ruch relacyjny w naukach społecznych, rozwijając paradygmat analiz relacyjnych w badaniach współczesnych procesów społecznych i kulturowych oraz wzajemnych powiązań kultury i społeczeństwa. W Centrum podejmowana jest także problematyka nieinstrumentalnych, nieutylitarnych i ponadfunkcjonalnych wymiarów uspołecznienia, zagadnienia inkluzywnej solidarności (nowa kultura relacji), a z drugiej strony kwestie relacji władzy, dominacji i wykluczenia. Rozwijana jest koncepcja tożsamości relacyjnej w warunkach wielokulturowości i procesów globalizacji. W tym celu w Centrum prowadzone są badania nad różnymi wymiarami i aspektami relacyjności faktów społecznych i kulturowych oraz nad relacjami społecznymi jako faktami społecznymi. W swej działalności Centrum czerpie inspiracje z klasycznej socjologii relacyjnej, w szczególności Georga Simmla i Floriana Znanieckiego oraz ze współczesnych podejść relacyjnych, w tym z relacyjnej teorii przestrzeni społecznej i pól praktyk Pierre’a Bourdieu, z socjokulturowej odmiany teorii sieci społecznych Harrisona C. White’a i z relacyjnej teorii społeczeństwa Pierpaolo Donatiego.

Obszary badawcze

W Centrum poddawane są refleksji zarówno relacyjne teorie społeczeństwa i kultury, jak i metodologia analiz relacyjnych. Prace prowadzone na rzecz dalszego rozwoju perspektywy relacyjnej w naukach społecznych i w naukach o kulturze ukierunkowane są na rozumienie i wyjaśnianie specyfiki zmian kulturowych i zmian społecznych naszych czasów w długim trwaniu.

Zespół Centrum

prof. dr hab. Elżbieta Hałas, Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski – kierownik
dr hab. Michał Łuczewski, Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski
dr Jakub Motrenko, Wydział Socjologii, Uniwersytet Warszawski
prof. dr hab. Tomasz Zarycki, Instytut Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca, Uniwersytet Warszawski

Realizowane projekty

W przygotowaniu w ramach projektu finansowanego przez NAWA:

Konferencja międzynarodowa 14-15 marca 2022, Uniwersytet Warszawski, Methodology of Relational Sociology: Approaches and Analyses, organizatorzy: Elżbieta Hałas, Tomasz Zarycki

Konferencja międzynarodowa czerwiec 2022 Social Spaces and the Field of Power, Uniwersytet w Strasburgu, organizatorzy: Tomasz Zarycki, Vincent Dubois

Konferencje na temat zwrotu relacyjnego w naukach społecznych zorganizowane w Uniwersytecie Warszawskim

2016 The Relational Turn in Sociology: Implications for the Study of Society, Culture and Persons (seminarium międzynarodowe, organizator Elżbieta Hałas)

2017 Humanity After Modernity (seminarium międzynarodowe, organizator Elżbieta Hałas)

2019 Relational Reason, Morals and Sociality (seminarium międzynarodowe, organizatorzy: Elżbieta Hałas (UW), Aleksander Manterys (IS PAN)

2019 Sieć społeczna a pole społeczne. Odmienne metody, metafory czy zbliżone relacyjne wizje świata społecznego? (seminarium krajowe, organizator Tomasz Zarycki, Instytut Studiów Społecznych im. Profesora Roberta Zajonca UW)

Wybrane publikacje członków Zespołu Centrum dotyczące problematyki socjologii relacyjnej

Elżbieta Hałas

Relational Turn in Sociology. Implications for the Study of Society, Culture, and Persons, “State of Affairs / Stan Rzeczy” 2017 (12) (special issue edited by Elżbieta Hałas and Pierpaolo Donati).
Hałas Elżbieta, Gift and the Coefficient of Sociability. Relational Sociology and the Anti-Utilitarian Movement in the Social Sciences, “Polish Sociological Review” 2020, 4(212): 399-410.
Hałas Elżbieta, The Place of Culture in Relational Sociology, “State of Affairs / Stan Rzeczy”, 2017, 12: 115-138.
Hałas Elżbieta, Dictionary of Relational Sociology, review: Paolo Terenzi, Lucia Boccacin, Riccardo Prandini (red.), Lessico della sociologia relazionale, Bologna 2016: il Mulino, “State of Affairs / Stan Rzeczy”, 2017, 12: 421-431.
Hałas Elżbieta, Discovering the Relational Relevance of Reciprocity w: Elisabetta Carrà and Paolo Terenzi (red.), The Relational Gaze on a Changing Society, Berlin 2019: Peter Lang, s. 89-105.
Hałas Elżbieta, Relational Care: Rethinking Altruism, w: Elżbieta Hałas, Aleksander Manterys (red.), Relational Reason, Morals and Sociality, Berlin 2021: Peter Lang, s. 69-93.
Hałas Elżbieta, Aleksander Manterys (red.), Relational Reason, Morals and Sociality, Berlin 2020: Peter Lang.
Hałas Elżbieta, Znaniecki Florian, w: Paul Atkinson et al. (red.) Sage Research Methods Foundations, Thousand Oaks, 2020: SAGE, DOI http://dx.doi.org./10.4135/9781526421036909821, (wersja papierowa w druku: ISBN-10: 1473965004.

Michał Łuczewski

Łuczewski Michał, Kapitał moralny. Polityki historyczne w późnej nowoczesności, Kraków 2019: Ośrodek Myśli Politycznej.
Łuczewski Michał, Nation as a Primordializing Subject. Florian Znaniecki and the Foundations of Relational Sociology, w: Elżbieta Hałas, Aleksander Manterys (red.), Relational Reason, Morals and Sociality, Berlin 2020: Peter Lang, s. 211-233.
Łuczewski Michał, Jak nie zostać globalnym intelektualistą? Przypadek Marii Ossowskiej, w: Antoni Sułek (red.), Spotkania z Ossowskim, Warszawa 2020: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 348-385.

Jakub Motrenko

Motrenko Jakub, Wirtuozi nauk społecznych. Cnoty epistemiczne u Ossowskiego, w: Antoni Sułek (red.), Spotkania z Ossowskim, Warszawa 2020: Wydawnictwo Naukowe Scholar, s. 39-65.
Motrenko Jakub, Przełom antypozytywistyczny w polskiej socjologii. Studium teoretyczne kręgu myślowego Stefana Nowaka, Wydawnictwo Naukowe Scholar 2021 (w druku).

Tomasz Zarycki

Zarycki Tomasz, For a Relational Critical Discourse Analysis, “Stan Rzeczy / State of Affairs” 2017, 1(12): 303-328.
Zarycki Tomasz, Rafał Smoczyński, i Tomasz Warczok, The Roots of Polish Culture-Centered Politics: Toward a Non–Purely Cultural Model of Cultural Domination in Central and Eastern Europe, “East European Politics and Societies” 2017, 31:360-381.
Warczok Tomasz i Tomasz Zarycki, Polish Political Sciences in a Global Context, w: W. R. Thompson (red.) Oxford Research Encyclopedia of Politics. http://politics.oxfordre.com/view/10.1093/acrefore/9780190228637.001.0001/acrefore-9780190228637-e-872: Oxford University Press 2018.