Grant dr Wóycickiej

Dr Zofia Wóycicka będzie realizowała grant NCN OPUS „Pomoc udzielana Żydom podczas II wojny światowej a proces kształtowanie się transnarodowej pamięci społecznej”.

W ostatnich dwudziestu latach temat pomocy udzielanej Żydom podczas II wojny światowej cieszy się̨ zarówno w Europie, jak i na całym świecie rosnącym zainteresowaniem. Przyczyniły się̨ do tego między innymi media masowe, w tym przede wszystkim Lista Schindlera Stevena Spielberga (1993). Innym ważnym bodźcem była polityka pamięci prowadzona przez rozmaite podmioty państwowe i społeczeństwa obywatelskiego. W ostatnich latach wiele państw europejskich stworzyło muzea i pomniki oraz ustanowiło święta ku czci „Sprawiedliwych”. Temat ten jest także promowany przez międzynarodowe i ponadnarodowe organizacje i sieci, takie jak Rada Europy, Parlament Europejski, International Holocaust Remembrance Alliance (IHRA) czy Gariwo – Gardens of the Righteous Worldwide. Upamiętnianie pomocy udzielanej Żydom podczas II wojny światowej można więc uznać́ za przykład europeizacji czy wręcz globalizacji pamięci par excellence. Proces ten nie doprowadził jednak do ujednolicenia lokalnych narracji historycznych. Wręcz przeciwnie, sposoby opowiadania, a niekiedy instrumentalizacji historii ratowników są̨ bardzo rożne a w niektórych przypadkach konfrontacja z dyskursem transnarodowym prowadzi wręcz do wzmocnienia partykularnych, a nawet nacjonalistycznych wizji przeszłości.
Aby uchwycić owe wzajemne oddziaływania między polityką historyczną Unii Europejskiej i innych transnarodowych aktorów pamięci a instytucjami krajowymi i lokalnymi, w ramach projektu zbadanych zostanie dwanaście muzeów w ośmiu krajach Europy, poświęconych osobom, które pomagały Żydom w czasie Zagłady. Skupienie badań na nowo powstałych muzeach i wystawach podejmujących wspólny temat, silnie obecny w europejskim dyskursie publicznym i promowany przez transnarodowych aktorów pamięci, pozwoli mi wyciągnąć́ szersze wnioski dotyczące sposobu, w jaki lokalne instytucje dostosowują̨ się̨ do procesów globalizacji i europeizacji.