Porządek symboliczny a socjologia – przegląd literatury.

STRESZCZENIE

Projekt zakładał przeprowadzenie badań wstępnych wokół psychoanalitycznego pojęcia porządku symbolicznego i jego możliwych zastosowań w naukach społecznych. Projekt zakładał przeprowadzenie kwerendy bibliotecznej i opracowanie planu dalszych badań nad psychoanalitycznymi koncepcjami reprezentacji oraz ich możliwymi aplikacjami socjologicznymi. Koncepcja porządku symbolicznego, rozwijana początkowo przez Jacquesa Lacana (na podstawie inspiracji strukturalistycznych), a następnie przez myślicieli wykorzystujących psychoanalizę do badania procesów społecznych (wśród nich warto wymienić: O. Mannoni, P. Legendre’a, A. Badiou, S. Žižka, E. Roudinesco, J. Copjec, E. Santnera), jest obecnie jedną z ważniejszych teorii we współczesnych naukach społecznych. Teoria ta wykorzystywana jest do analizy wielu problemów (życia codziennego w późnym kapitalizmie, paradoksów związanych z pamięcią, przemian władzy), brakowało jednak badań, które poprzez klarowną syntezę umiejscowiłyby ją na mapie klasycznych pojęć i problemów socjologii. Badania nad tym problemem powinny być poprzedzone przeglądem literatury, pozwalającym wybrać najistotniejsze problemy, poprzez które można będzie takiej syntezy i umiejscowienia dokonać. Niniejszy projekt miał na celu wykonanie trwającej miesiąc kwerendy bibliotecznej w jednej z najlepszych bibliotek europejskich – National Library w Londynie – w celu przygotowania rozbudowanej i szczegółowej wersji projektu badawczego na ten temat. Przeprowadzając wstępne rozpoznanie problematyki, zdefiniowane zostały cztery istotne typy literatury, w której odnosi się teorię porządku symbolicznego do analizy procesów społecznych: – psychoanalityczną antropologię (w szczególności badającą problemy wiary i konstytucję podmiotu w relacji do prawa – np. w pracach J. Lacana, O. Mannoni, P. Legendre’a) – krytyczną socjologię codzienności (podejmującą w szczególności problem wyboru i długu jako główne „sceny” realizowania się podmiotowości – prace S. Žižka, R. Salecl, M. Lazzarato) – przemiany relacji władzy w dobie późnego kapitalizmu (w szczególności odnoszącą się do ekonomizacji języka publicznego i mediatyzacji procesów politycznych, powodujących „wyjałowienie” sfery publicznej – np. prace A. Badiou, S. Žižka, E. Santnera); – analizy roli traumy w kulturze (w szczególności prace odnoszące się do paradoksów nie-pamięci zdarzeń traumatycznych, takich jak ludobójstwo, rewolucje itp. – np. prace D. La Capry, E. Santnera).